In mijn spreekkamer komt een vrouw die een aantal miskramen heeft gehad. Ik spreek met haar erover hoe dit te verwerken. Wat een manier is die bij haar past. De keer erna vertelt ze dat ze thuis aan de slag gegaan is. Ze heeft een spiegel gebruikt, daar heeft ze een gedicht op geschreven en symbolen op de spiegellijst gemaakt die voor haar waarde hebben ten aanzien van haar verlies. Prachtig hoe ze dit vorm heeft gegeven, ontroerend ook.
Ook in woorden kan ze het heel mooi uitdrukken. Zo heeft ze het over een trein met wagons en elke wagon staat voor een verloren kindje. Door in metaforen te praten kan ze er beter mee omgaan. Wat een innerlijke kracht.
Dat kom ik ook tegen als ik met een collega een groep geef voor mensen die ongewenst kinderloos zijn. De voorlaatste avond zou de rituelen avond zijn. Eerder besproken en thuis voorbereid door de deelnemers. Met een brok in mijn keel zag ik de meest indrukwekkende uitwerkingen van hun eigen rituelen voorbijkomen. Het staat voor hoe ze op dat moment in hun (verwerkings)proces staan. Een vrouw heeft een soort kijkdoos gemaakt waar een aantal voor haar belangrijke momenten zijn verwerkt. Een man heeft een pot met aarde meegenomen en stopt ter plekke een zonnebloem zaadje erin. Symbool dat in de toekomst de zon weer gaat schijnen. Een ander heeft een beeldje gemaakt van een vrouw die een opening heeft ter hoogte van haar buik.
Ze zijn heel erg onder de indruk van elkaars rituelen en het verhaal erbij. Het roept emoties op, maar vooral ook heel veel kracht. De kracht van het delen, maar ook de kracht van het fysiek vormgeven van hun verlies en rouwproces.
Ze nemen hun eigen gemaakte symbool mee naar huis en dit krijgt een speciaal plekje thuis. Troost geeft het. Het maken en het een plek geven.